ประวัตินางสงกรานต์มีที่มาจากเรื่องเล่าตำนานนางสงกรานต์ โดยอ้างอิงตามจารึกที่วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ
ตำนานเล่าว่า มีเศรษฐีฐานะร่ำรวยคนหนึ่ง ไม่มีบุตร จึงไปบวงสรวงขอบุตรกับพระอาทิตย์ และพระจันทร์ แต่รอหลายปีก็ไม่มีบุตรสักที จนกระทั่งถึงฤดูร้อนปีหนึ่ง เศรษฐีได้นำข้าวสารซาวน้ำ 7 สี หุงบูชารุกขพระไทร พร้อมเครื่องถวาย และการประโคมดนตรี โดยได้ตั้งจิตอธิษฐานขอบุตร พระไทรได้ฟังก็เห็นใจ จึงไปขอบุตรกับพระอินทร์ให้เศรษฐี ต่อมาเศรษฐีได้บุตรชาย และตั้งชื่อว่า “ธรรมบาลกุมาร”
ธรรมบาลกุมารเป็นคนฉลาดหลักแหลม จนมีชื่อเสียงร่ำลือไปไกล ทำให้ท้าวกบิลพรหมได้ลงมาท้าทายปัญญา โดยได้ถามปัญหากับธรรมบาลกุมาร ให้เวลา 7 วัน หากฝ่ายใดแพ้จะต้องตัดศีรษะบูชา ท้ายที่สุดธรรมบาลกุมารสามารถตอบปัญหาได้ ท้าวกบิลพรหมจึงต้องเป็นฝ่ายตัดศีรษะ แต่หากศีรษะนี้ตกลงพื้นโลก จะเกิดเพลิงไหม้โลก
ท้าวกบิลพรหมจึงสั่งให้บาทบาจาริกาของพระอินทร์ทั้ง 7 นาง สลับหน้าที่หมุนเวียนทำหน้าที่อัญเชิญพระเศียร หรือศีรษะของตนแห่รอบเขาพระสุเมรุปีละ 1 ครั้ง ซึ่งตรงกับช่วงมหาสงกรานต์ โดยนางสงกรานต์ทั้ง 7 มีชื่อ ดังนี้
ทุงษเทวี เป็น นางสงกรานต์ประจำวันอาทิตย์
โคราดเทวี เป็น นางสงกรานต์ประจำวันจันทร์
รากษสเทวี เป็น นางสงกรานต์ประจำวันอังคาร
มัณฑาเทวี เป็น นางสงกรานต์ประจำวันพุธ
กิริณีเทวี เป็น นางสงกรานต์ประจำวันพฤหัสบดี
กิมิทาเทวี เป็น นางสงกรานต์ประจำวันศุกร์
มโหทรเทวี เป็น นางสงกรานต์ประจำวันเสาร์
คติความเชื่อ และเรื่องราวประวัติวันสงกรานต์ จึงเชื่อมโยงกับโหราศาสตร์การเคลื่อนที่ของดวงอาทิตย์เข้าสู่ราศีเมษในช่วงวันมหาสงกรานต์ โดยในแต่ละปีก็จะมีชื่อนางสงกรานต์ทั้ง 7 สลับหมุนเวียนกัน
นางสงกรานต์ 2567 และคำทำนาย
ฝ่ายโหรพราหมณ์ กองพระราชพิธี สำนักพระราชวัง ประกาศสงกรานต์ ปีพุทธศักราช 2567 ว่า ปีมะโรง (เทวดาผู้ชาย ธาตุทอง) ฉอศก จุลศักราช 1386 ทางจันทรคติ เป็น ปกติ มาสวาร ทางสุริยคติ เป็นอธิกสุรทิน วันที่ 13 เมษายน เป็นวันมหาสงกรานต์ ทางจันทรคติตรงกับวันเสาร์ ขึ้น 5 ค่ำ เดือน 5 เวลา 22 นาฬิกา 24 นาที
นางสงกรานต์ 2567 ทรงนามว่า มโหธรเทวี ทรงพาหุรัดทัดดอกสามหาว อาภรณ์แก้วนิลรัตน์ ภักษาหารเนื้อทราย พระหัตถ์ขวาทรงจักร พระหัตถ์ซ้ายทรงตรีศูล เสด็จไสยาสน์ลืมเนตรมาเหนือหลังมยุรา (นกยูง) เป็นพาหนะ
วันที่ 16 เมษายน เวลา 02 นาฬิกา 15 นาที 00 วินาที เปลี่ยนจุลศักราชใหม่เป็น 1386 ปีนี้ วันอังคาร เป็น ธงชัย, วันพฤหัสบดี เป็น อธิบดี, วันจันทร์ เป็น อุบาทว์, วันเสาร์ เป็น โลกาวินาศ
ปีนี้ วันอังคาร เป็นอธิบดีฝน บันดาลให้ฝนตก 300 ห่า ตกในโลกมนุษย์ 30 ห่า ตกในมหาสมุทร 60 ห่า ตกในป่าหิมพานต์ 90 ห่า ตกในเขาจักรวาล 120 ห่า นาคให้น้ำ 7 ตัว
เกณฑ์ธัญญาหาร ได้เศษ 5 ชื่อ วิบัติ ข้าวกล้าในภูมินาจะเกิดกิมิชาติ จะได้ผลกึ่ง เสียกึ่ง เกณฑ์ธาราธิคุณ ตกราศีวาโย (ลม) น้ำน้อย
คำทำนายนางสงกรานต์ 2567
- เกณฑ์พิรุณศาสตร์ ปีนี้ อังคารเป็นอธิบดีฝน บันดาลให้ฝนตก 300 ห่า
ตกในเขาจักรวาล 120 ห่า
ตกในป่าหิมพานต์ 90 ห่า
ตกในมหาสมุทร 60 ห่า
ตกในโลกมนุษย์ 30 ห่า
- เกณฑ์ธาราธิคุณ ตกราศีตุล ชื่อวาโย (ธาตุลม) น้ำพอประมาณ พายุจัด
- เกณฑ์นาคราชให้น้ำ ปีนี้ นาคราชให้น้ำ 7 ตัว ทำนายว่า ฝนแล้ง
- เกณฑ์ธัญญาหารชื่อ วิบัติ ข้าวกล้าในไร่นา จะเกิดกิมิชาติ คือ มีด้วงและแมลงรบกวน ข้าวกล้า จะได้ผล 1 ส่วน เสีย 5 ส่วน บ้านเมืองจะเกิดยุทธสงคราม จะฆ่าฟันกัน จะนิราชจากกัน จะฉิบหายเป็นอันมากแลฯ
นางสงกรานต์ 2566 และคำทำนาย
วันที่ 14 เมษายน 2566 เป็น “วันมหาสงกรานต์” ทางจันทรคติตรงกับวันศุกร์ แรม 9 ค่ำ เดือน 5 เวลา 16 นาฬิกา 01 นาที 02 วินาที นางสงกรานต์ 2566 จึงได้แก่ นางสงกรานต์กิมิทาเทวี ทัดดอกจงกลนี ประดับด้วยบุษราคัมหรือพลอยสีเหลือง พระหัตถ์ขวาทรงพระขรรค์ พระหัตถ์ซ้ายทรงพิณ ภักษาหารคือ กล้วยและน้ำ ประทับนั่งเหนือมหิงสาหรือควายเป็นพาหนะ
คำทำนายนางสงกรานต์ 2566
หลังจากประกาศนางสงกรานต์ปี 66 โหรพราหมณ์ กองพระราชพิธี สำนักพระราชวังได้ประกาศคำทำนายร่วมด้วยว่า
วันที่ 16 เมษายน เวลา 20 นาฬิกา 12 นาที 24 วินาที เปลี่ยนจุลศักราชใหม่เป็น 1385 ปีนี้ วันเสาร์ เป็น ธงชัย, วันพุธ เป็น อธิบดี, วันศุกร์ เป็น อุบาทว์ และวันศุกร์ ยังเป็น โลกาวินาศ
ปีนี้ วันจันทร์ เป็นอธิบดีฝน บันดาลให้ฝนตก 500 ห่า ตกในโลกมนุษย์ 50 ห่า ตกในมหาสมุทร 100 ห่า ตกในป่าหิมพานต์ 150 ห่า ตกในเขาจักรวาล 200 ห่า นาคให้น้ำ 2 ตัว
เกณฑ์ธัญญาหาร ได้เศษ 6 ชื่อ ลาภะ ข้าวกล้าในภูมินาจะได้ 9 ส่วน เสีย 1 ส่วน ธัญญาหาร พลาหาร มัจฉมังษาหาร จะบริบูรณ์ อุดมสมบูรณ์ เกณฑ์ธาราธิคุณ ตกราศีปัถวี (ดิน) น้ำงามพอดี ทำนายว่าในช่วงกลางปีฝนจะตก ดินอุดมสมบูรณ์
ช่วงเวลาและท่าทางของนางสงกรานต์ปี 2566
นางสงกรานต์ประจำแต่ละปี จะปรากฏกายด้วยลักษณะท่าทางต่างๆ ซึ่งแตกต่างกันตามเวลาของวันมหาสงกรานต์ ดังนี้
เวลามหาสงกรานต์ตั้งแต่ 06.00-11.59 น. นางสงกรานต์ประทับยืน
เวลามหาสงกรานต์ตั้งแต่ 12.00-17.59 น. นางสงกรานต์ประทับนั่ง
เวลามหาสงกรานต์ตั้งแต่ 18.00-23.59 น. นางสงกรานต์ประทับนอนลืมตา
เวลามหาสงกรานต์ตั้งแต่ 00.00-05.59 น. นางสงกรานต์ประทับนอนหลับตา
ในปีนี้วันมหาสงกรานต์ ตรงกับช่วงเวลา เวลา 16 นาฬิกา 01 นาที 02 วินาที ดังนั้น นางสงกรานต์ปีนี้จึงประทับนั่งเหนือมหิงสา
นางสงกรานต์ 2565 และคำทำนาย
ในปีนี้ วันมหาสงกรานต์ ตรงกับวันพฤหัสบดีที่ 14 เมษายน 2565 ซึ่งเป็นวันแรกของเทศกาล เป็นวันที่พระอาทิตย์ย้ายออกจากราศีมีน เข้าสู่ราศีเมษ นางสงกรานต์ 2565 นี้มีนามว่า นางกิริณีเทวี ทรงพาหุรัดทัดดอกมณฑา อาภรณ์แก้วมรกต ภักษาหารถั่วงา พระหัตถ์ขวาทรงขอ พระหัตถ์ซ้ายทรงปืน เสด็จยืนมาเหนือหลังกุญชร (ช้าง) เป็นพาหนะ
การเปลี่ยนจุลศักราชใหม่เป็น 1384 ปีนี้ ตรงกับเสาร์ที่ 16 เมษายน เวลา 13 นาฬิกา 49 นาที 48 วินาที มีคำทำนายว่า
- วันพุธ เป็นธงชัย
- วันอังคาร เป็นอธิบดี
- วันอังคาร เป็นอุบาทว์
- วันพฤหัสบดี เป็นโลกาวินาศ
ส่วนวันอาทิตย์ปีนี้ เป็นอธิบดีฝน บันดาลให้ฝนตก 400 ห่า ตกในโลกมนุษย์ 40 ห่า ตกในมหาสมุทร 80 ห่า ตกในป่าหิมพานต์ 120 ห่า ตกในเขาจักรวาล 160 ห่า นาคให้น้ำ 4 ตัว
เกณฑ์ธาราธิคุณ ตกราศีธนู ชื่อ เตโช (ธาตุไฟ) ทำนายว่า น้ำน้อย อากาศยังร้อน
เกณฑ์นาคราชให้น้ำ ปีนี้ นาคราชให้น้ำ 4 ตัว ทำนายว่า ฝนดีตลอดปี
เกณฑ์ธัญญาหารชื่อ วิบัติ ข้าวกล้าในไร่นา จะเกิดกิมิชาติ คือ มีด้วงแมลงรบกวน ข้าวกล้า จะได้ผล 1 ส่วน เสีย 5 ส่วน บ้านเมืองจะเกิดยุทธสงคราม จะฆ่าฟันกัน จะนิราชจากกัน จะเสียหายเป็นอันมาก